Pozoitzeak Perretxikoekin

Egilea: Anonimoa -
Noizbehinka, perretxikoak janda intoxikatu egiten da norbait, pozoitu. Ez dira asko izaten, Euskal Herrian aspaldiko ohitura baita perretxikoak biltzea, eta jendeak, normalean, ondo ezagutzen baititu. Dena dela, urtero norbait intoxikatzen da perretxiko pozoitsuak janda.
Zenbaitetan arazoa larria izan da perretxikoak jan eta pozoitzea. 1936ko gerraren ondoren, gose garaian, pozoitze asko izan ziren Euskal Herrian. Bizkaian, hamasei hil ziren 1948. urtean. Katalunian, 1972-1982 tartean berrogeita hamaika lagun pozoitu ziren eta bost hil.
Perretxikoak, beraz, ondo ezagutu behar dira, arriskurik gabe jateko.
Perretxikoen artean, arriskutsuenetako bat hiltzaile berdea da, Amanita phalloides espeziea. Roger Heim aditu frantsesaren datuen arabera, XX. mendean perretxikoak janda gertatu ziren 1.500 heriotzen erruduna izan zen. Horrek esan nahi du perretxiko hori benetan arriskutsua dela jateko, ondo ezagutu beharrekoa.
Egia esan, Euskal Herrian, gaur egun, ez da pozoitzen jende asko hiltzaile berdea janda, eta are arraroagoa da perretxiko horiek jan ondoren intoxikaturik hiltzea. Garai batean, perretxiko hilgarriak jaten zituztenetatik hamarretik zortzi hil egiten zen (% 80). Gaur egun, zientziaren aurrerapenei, medikuen espezializazioari eta ospitaleen ekipamendu hobeei esker, askoz gutxiago hiltzen dira, nahiz eta intoxikatu. Lehen sintomak agertu eta berehala, intoxikatua ospitalera eramaten badute hiltzeko arriskua % 5etik % 10erakoa da.
Argazkietako bi perretxiko horiek ez nahasteko aholkuak: inoiz ez errotik erauzi, beti azpitik labana sartuz moztu, perretxikoa oso-osorik atera, hiltzaile berdeak bolba eta eraztuna baititu eta gibelurdinak ez! Irudian duzu perretxikoen arteko konparazioa.
Perretxikoak biltzeko hainbat aholku
Hemen dituzu perretxikoak biltzeko hartu behar diren hainbat neurri:
• Perretxikoen ezaugarri nagusiak kontuan hartu behar dira (txapela, orriak, eraztuna eta bolba).
• Perretxikoak osorik jaso behar dira, inoiz ez zatika.
• Ez bildu perretxikoak plastikozko poltsetan (puskatu eta nahastu egiten dira…). Erabili saskiak edo otarreak.
• Zalantzarik baduzu, ez jan perretxikorik. Herriko adituren batekin kontsultatu.
• Perretxikoak jan eta zerbait nabaritzen baduzu (tripako mina…) sendagilearengana joan.

Blog honetako argitalpen ezagunak

Aditz Jokatuak eta Jokatugabeak

Egilea: Anonimoa -
Aditzak ekintza baten ( dator, jan, igeri egin dugu ) edo norbaiten edo zerbaiten egoera adierazten du ( izan, geunden ). Aditzak molde jokatuan eta jokatugabean ager daitezke. Aditzak , molde jokatuan, ekintzaz edo egoeraz gain, beste hainbat informazio ematen du: ekintzan parte hartzen duten pertsonak, ekintzaren denbora… Pertsonei dagokienez, euskaraz aditz jokatuak, berak bakarrik, beste hizkuntza batzuetan baino informazio gehiago ematen du; izan ere, euskarazko aditz jokatuak ematen duen informazioa emateko, elementu gehiago behar dira beste hizkuntza batzuetan. Hona adibide batzuk: Ikusi dut esanda, nik zerbait orain dela gutxi ikusi dudala adierazten da. Gaztelaniaz lo/la/le he visto esan beharko nuke hori bera adierazteko, eta ingelesez I have seen it . Ikusi zenuen -ekin zuk norbait atzo edo lehenago ikusi zenuela adierazten da. Ikusiko gaituzte : norbaitzuek gu gero ikusiko gaituztela. Gaztelaniaz, nos verán ; ingelesez, they will see us . Ikusi
Irakurri informazio gehiago

Animalien Sailkapena

Egilea: Anonimoa -
Irudia
Hauexek dira animalien bi ezaugarri nagusi: • Elkarren artean eta inguruarekin erlazionatzeko erraztasuna dute eta inguruko eraginei erantzuteko ahalmena. • Elikadura heterotrofoa dute, hots, beste bizidun batzuk janez elikatzen dira. Animaliak bi talde handitan sailkatzen dira: ornodunak eta ornogabeak. Ornodunek bizkarrezurra dute, eta barneko hezurdura; ornogabeek ez dute bizkarrezurrik, eta, izatekotan, gorputzaren kanpo aldeko babesa edo oskola dute. Animalia ornodunak Bizkarrezurra edukitzea da ornodunen ezaugarririk garrantzitsuena. Bizidunen arteko animalia ezagunenak dira ornodunak eta 45.000 espezie inguru omen daude gaur egun. Ornodunak hainbat bizimodutara eta ingurutara moldatu dira, eta horren ondorio da hainbat forma eta itxurako animalia ornodunak izatea. Gizakientzat garrantzi ekonomiko handia dute. Ornodunen artean dago ugaztunen klasea, eta horren barruan gaude gizakiok, ezin baitugu ahaztu gu ere animalia ornodunak garela, eboluzio prozesu luze b
Irakurri informazio gehiago

Zenbat Planeta Daude Unibertsoan

Egilea: Anonimoa -
Sei urte luzez ikertzen jardun ondoren, zientzialariek kalkulatu dute gutxi gorabehera 100.000 milioi planeta daudela gure galaxian. Dirudienez, izar bakoitzeko 1,6 planeta daude, batez beste, eta zenbat eta txikiagoak izan planetak, orduan eta ugariagoak dira. Lehen, pentsatzen genuen Lurraren antzeko planetarik ez zegoela; orain, badirudi Lurraren antzeko masa duten milioika planeta dabilela izarren inguruan biraka.
Irakurri informazio gehiago